Προέλευση της μαντινάδας
Οι Κρητικοί μιλούν με μαντινάδες
Ότι και να ‘χει ο Κρητικός με λόγια δεν το λέει,
με μαντινάδες χαίρεται, με μαντινάδες κλαίει!
Οι Μαντινάδες είναι η πιο συνηθισμένη μορφή λαϊκού τραγουδιού και αποτελούν ποιητικό είδος διαδεδομένο σε ολόκληρη την Κρήτη. Η Κρητική μαντινάδα είναι δίστιχο με δεκαπεντασύλλαβους και ομοιοκατάληκτους στίχους στην διάλεκτο της Κρήτης. Κάθε μαντινάδα έχει αυτοτελές νόημα παρά την περιορισμένη έκταση της. Υπάρχουν ωστόσο και οι μαντινάδες που λέγονται σε απάντηση άλλης μαντινάδας. Στην περίπτωση αυτή η μια συμπληρώνει την άλλη και δεν ισχύει ο κανόνας του αυτοτελούς νοήματος.
Η μαντινάδα είναι ο ξεχωριστός τρόπος με τον οποίο οι νέοι, οι γέροι και τα παιδιά της Κρήτης έχουν τη δυνατότητα να εκφράζουν κάθε στιγμή τη πληθώρα και τη διαφορετικότητα των συναισθημάτων τους, τον πόνο, τη χαρά, την προσμονή, τη λαχτάρα, τον έρωτα, τον θυμό, την εκδίκηση, τη νοσταλγία. Εχουν ειπωθεί και συνεχίζουν να λέγονται χιλιάδες μαντινάδες για κάθε εκδήλωση της ανθρώπινης ζωής. Οι περισσότερες αφορούν την αγάπη και τον έρωτα αλλά δεν λείπουν οι σατυρικές, της ξενιτιάς, διδακτικές, πειρακτικές, του αρραβώνα και του γάμου, για θέματα της καθημερινότητας και φυσικά για τον θάνατο και την απώλεια αγαπημένων προσώπων.
Οι μαντινάδες λέγονται σε γλέντια με τη συνοδεία της λύρας, ή χωρίς όργανα σε παρέες, στο καφενείο, σε καθημερινές συζητήσεις. Οι περισσότερες σπάνια γράφονται σε κάποιο τετράδιο, και ακόμα λιγότερες τυπώνονται σε κάποιο βιβλίο. Πολλές λέγονται και ξεχνιούνται, αλλά οι καλύτερες αποστηθίζονται και περνούν από στόμα σε στόμα.
Οι μαντινάδες εμφανίστηκαν στην Κρήτη, σύμφωνα με τους ιστορικούς, κατά τον 15ο αιώνα, την περίοδο της Ενετοκρατίας. Οι Κρητικοί επηρεάστηκαν από τους Ενετούς ποιητές και την ευρωπαϊκή ποίηση και άρχισαν να χρησιμοποιούν την ομοιοκαταληξία, κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι τότε. Καθοριστική φαίνεται να ήταν η επίδραση του Ερωτόκριτου στην επινόηση και την εξέλιξη της μαντινάδας. Πως άλλωστε να μην επηρεάσει τους ανθρώπους της Κρήτης, το ερωτικό ποίημα του Βιτσέντζου Κορνάρου με τους 10.000 στίχους του, που από τη στιγμή της δημιουργίας του (1590 μ.Χ) απαγγέλλονται και τραγουδιούνται διαρκώς αποσπάσματα του;
Οσο για τον ποιητικό λόγο γενικότερα, υπάρχουν ιστορικές πληροφορίες ότι χρησιμοποιούνταν στην Κρήτη από τους αρχαίους χρόνους. Για παράδειγμα ο Κρητικός μάντης και προφήτης Επιμενίδης (6ος αι. π.Χ.) έγραφε τους χρησμούς σε ποιητική μορφή. Επίσης αναφέρεται ο Ιοφών από την Κνωσό, ο οποίος έλεγε τους χρησμούς με στίχους στο μαντείο του Αμφιάραου στον Ωρωπό.
Αντίθετα με ότι πιστεύεται συνήθως, οι μαντινάδες δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο της Κρήτης. Μαντινάδες λέγονται επίσης τα λαϊκά δίστιχα στην Κάσο και Κάρπαθο, τα νησιά που γειτονεύουν με την Κρήτη στα ανατολικά της. Παρόμοια δίστιχα έχουν αναπτυχθεί και σε άλλα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, ακόμα και στην Κύπρο, όπου είναι γνωστά σαν «τσατιστά».
Αυτό που διαφοροποιεί την Κρήτη, είναι ότι η παραγωγή μαντινάδων συνεχίζεται αμείωτη, ειδικά στα χωριά της Κρήτης. Αντίθετα στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο έχει σταματήσει ή μειωθεί δραματικά. Η Κρήτη καταφέρνει να συνδυάζει την παράδοση με την προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις, άγνωστο ως πότε. Μερικές φορές μάλιστα, ο συνδυασμός αυτός γίνεται με πολύ χιούμορ, όπως φαίνεται από την παρακάτω μαντινάδα:
Μαντινάδες για τη ομορφιά
Kαι ο Θεός άμα σε σε δει πετά απ’τη χαρά του
γιατι είσαι ενα απο τα εφτά στον κόσμο θαύματα του
Στης σκέψης μου τον ουρανό η ομορφιά σου λιάζει
γι’ αυτο τελείως να χαθεί ο ήλιος δεν με νοιάζει
Ισόβια με δίκασε μικρή μου η ομορφιά σου
και δε μπορεί η σκέψη μου να φύγει απο κοντά σου
Οταν σε επλασε ο θιος στον κοσμο να σε βγαλει
κι αυτος δεν το περιμενε πως θα’χες τετοια καλη
Με προσοχη να την περνας την μεση της πλατειας
γιατι πολλα εγκληματα κανεις εξ’αμελειας
Την ομορφια σου αν επαιρνε γυρω μου το σκοταδι
δεν θα με νοιαζει να ‘τανε ολη η ζωη μου βραδυ
Αυγή κι’ ηλιοβασίλεμα λένε ομορφιές του κόσμου!
Φαίνεται πως δεν είδανε τα δυο σου μάτια φώς μου!
Αφού τ’ αστέρια βρίσκονται στον ουρανό γλυκειά μου
εσύ στη γη ίντα ζητάς κι έκαψες την καρδιά μου.
Δεν βγαίνει από τη σκέψη μου τ’όμορφο πρόσωπό σου
και με κρατά αιχμάλωτο κάθε χαμόγελό σου.
Στα κάλλη σου μωράκι μου και οι σοφοί απορούνε
γιατί κι αυτοί περιγραφή να κάνουν δεν μπορούνε.
Οπλο ακατανίκητο έχεις την ομορφιά σου,
γι’ αυτό και πάντα γίνονται μόνα ζυγά δικά σου.
Η ομορφιά σου προκαλεί ακόμα και για φόνο,
γι’ αυτό να κόψεις τις πολλές τις βόλτες σου στο δρόμο.
Είσαι όμορφη και δεν μπορώ καθόλου ν’αμφιβάλω,
γι’ αυτό και κάνεις πάταγο όπου κι αν πας μεγάλο.
Πρόβλημα εδημιούργισες στο αστεροσκοπείο
γιατί έναν ήλιο ξέρανε κι εδά θωρούνε δύο
Μαντινάδες αγάπης
Ρωτήξα νε με για να πω κάτι απ τη ζωή μου
και τ όνομα σου εφώναξαμ όλη τη δύναμη μου
Σα το μωρό που προσπαθεί και θέλει να μιλήσει
γυρεύω τρόπους να της πω αν μ έχει αγαπήσει
Με αρέσει στη ακρογιαλιά να συλογούμε εσένα
δε θέλω πως σε σκέφτομαι να νοιώσουν μάτια ξένα
Τα μάτια σου αλλάζουνε της φύσης το κανόνα
και φέρνουνε τη άνοιξη στη μέση του χειμώνα
Δροσοσταλίδα να μου ναι αγριολούλουδο μου
να το περνώ στα φύλλα σουαπάνω το καιρό μου
Κοιμούμαι κι ονειρεύομαι δε μ αγαπάς και κλαίω
στο ύπνο μου παραμιλώ αγάπα με σου λέω
Καβγά χω με το έρωτα που ναι να σκοτωθούμε
μα μπαίνει μια μελαχροινή μεσίτης και μιλούμε
Κανε γραπτή τη σκέψη σου τι σκέφτεσαι να μάθω
να δω αν βγούνε αληθινά τα όνειρα που πλάθω
Εσκέφτηκα να σ αρνηθώ μα η καρδιά μου λέει
να σ αγαπώ και αυτή θα βρεί το τρόπο να μη
Μαντινάδες χωρισμού
-Ο χωρισμός κι ο θάνατος έχουν την ίδια αξία
μονάχα που στο χωρισμό δεν γίνεται κηδεία
Τσ’ αγγέλους σου καμμιά φορά, Θεέ μου ανέ μετρήσεις –
αυτό που λείπει το ‘χω εγώ μα μη μου το στερήσεις.
Το δύσκολο στον χωρισμό, δεν είναι να χωρίσεις,
μα να μπορείς με τον καημό, του χωρισμού να ζήσεις.
έσβησες με το χωρισμό τσ’ αγάπης την αξία Την ώρα που χωρίσαμε αντί να νιώσει πόνο
είδα μέσα στα μάτια της την ευτυχία μόνο Τώρα χριστέ μου τι να πεις που ζει σε χέρια ξένα,
που ερχόταν στην εικόνα σου και έκλαιγε για μένα Μπορεί να κλείσω την πληγή π’ άνοιξε ο χωρισμός σου
μα μια ζωή θα με ξυπνά με κλάμα τ’ όνειρό σου
Μαντινάδες-Ευχές για γάμο
Χρόνια πολλά να ζήσετε
πάντα μαζί τα δυό σας
και η αγάπη σας αυτή
θα είναι όλο το βιός σας
Η ευτυχία να γενεί πέλαγος δίχως δύση
να ταξιδεύετε και οι δυο σε όλη σας τη ζήση
Οπως η φύση χαίρεται την άνοιξη που μπαίνει
έτσι κι εσείς να ζήσετε για πάντα ευτυχισμένοι
Όσες χιλιάδες κύματα την Κρήτη τη κτυπούνε
Τόσες να είναι οι χαρές που θα ρθουν να σας βρούνε
Να ζήσετε χρόνια πολλά και κάθε ευτυχία
θα είναι για τους φίλους σας μεγάλη επιθυμία
Εύχομαι το στεφάνι σας διαμάντια να γεμίσει
και να σας τρέχουν τα καλά σαν το νερό στη βρύση.
Χίλιες ευχές από την καρδιά στέλνω για την χαρά σας
να ανθεί και να καρποφορεί ως τα παιδόγγονα σας
Νιόπαντροι καλορίζικα να’ναι τα στέφανα σας
δακρύζει ακόμα κ’ο θεός απόψε στη χαρά σας»
όσες χιλιάδες έρχονται στη κρήτη χελιδόνια
τόσα να έχετε και σεις ευτυχισμένα χρόνια.
Πρωτοχρονιάτικες μαντινάδες
Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά χίλιες ευχές χαρίζω,
σε φίλους που τους αγαπώ και τους υπολογίζω.
Θεέ μου και κάνε τις ευχές όλου του κόσμου πράξη
και η ζωή του καθενός προς το καλό να αλλάξει!
Όσες και αν βάζει ο νους ευχές κρεμώ στ’ αστέρια απόψε,
Τσ’ αυγής λουλούδια να γενούν, κι όποιο σ’ αρέσει κόψε.
Όσα μπορεί ο άνθρωπος αστέρια να μετρήσει
τόσα καλά σου εύχομαι κανείς μη στα στερήσει
Καινούργιος χρόνος έφτασε χαρές να σε γεμίσει
Και να σου τρέξουν τα καλά σαν το νερό στη βρύση
Την πόρτα να ‘χετε ανοιχτή για τον καινούργιο χρόνο
να μπαινοβγαίνει η χαρά που ‘ναι γιατρός στον πόνο.
Σου εύχομαι χίλιες χαρές να φέρει ο νέος χρόνος,
για να μη βρίσκει αφορμές να σου σημώνει ο πόνος
Ο,τι στον κόσμο επιθυμείς και πλάθεις με το νου σου,
να σου τα φέρει η χρονιά στη πόρτα του σπιτιού σου
Αν δεις στον σπίτι σου πουλιά να χαμηλοπετούνε
μην τα τρομάξεις στα φτερά τα ευχές μου σου κρατούνε
Χρόνε που πέμπεις σήμερα στη γη τη πρώτη αχτίδα,
κάθε σου μέρα μια γιορτή κάθε λεπτό σου ελπίδα
Ο νεος χρόνος που ‘φτασε χαρές πολλές να δώσει
κι αν ήταν λίγες του παλιού να σου τις συμπληρώσει
Όσα λουλούδια ανθίζουνε στην Κρήτη κάθε χρόνο,
τόσες ευχές σας εύχομαι για τον καινούργιο χρόνο
Ο Νέος Χρόνος χουβαρντάς νά ‘ναι στο σπιτικό σου,
να φέρει αγάπη και χαρά κι ό,τι ‘χεις στο μυαλό σου!
Θεέ μου και κάνε τις ευχές όλου του κόσμου πράξη
και η ζωή του καθενός προς το καλό να αλλάξει.
Τώρα που άλλαξε η χρονιά και ευχές ο κόσμος δίδει,
εύχομαι κάθε όνειρο αληθινό να γίνει
Όλου του κόσμου οι χαρές δεν φτάνουν να σου πούνε,
αυτά που ελπίζω ολόψυχα τα μάτι σου να δούνε
Με την Καινούργια τη χρονιά μόνο χαρές να ‘ρθουνε
κι όλες οι δύσκολες στιγμές με μιας να ξεχαστούνε.
Όσα χωρούνε στ’ όνειρο κι ό,τι ο νους σου βάνει
Ο νέος χρόνος πού “ρχεται χαρές να σου τις κάνει
Όσα ευρω πληρώσατε στην Τρόικα για φέτος
τόσες χαρές σας εύχομαι για το καινούριο έτος
Δυο πράγματα σας εύχομαι για τον καινούργιο χρόνο,
πάμπλουτοι να’ στε στη χαρά και πάμφτωχοι στον πόνο
Άγιος Βασίλης θα γενώ να’ ρθω στο σπιτικό σου
κι αντί για δώρο την καρδιά θ’ αφήσω στο δεντρό σου
Παραμονή πρωτοχρονιάς πέψε το σ΄αγαπώ σου,
να ξεκινήσει η χρονιά με το ποδαρικό σου
Να σε θυμούνται οι γνωστοί οι συγγενείς κι οι φίλοι
αυτό ‘ναι το καλύτερο δώρο του Αι Βασίλη
Ξημέρωμα Πρωτοχρονιάς έλα στα όνειρά μου,
ν’ αρχίσει με χαμόγελο εφέτος η χρονιά μου.
Ο νέος χρόνος που ΄ρχεται μόνο χαρά να φέρει
και άμα κοιμάσαι μοναχός κι ένα καινούργιο ταίρι
Σαν τσι νιφάδες του χιονιού που ρίχνει όντε χιονίζει
ο νέος χρόνος εύχομαι χαρές να σου χαρίζει!
Ο νέος χρόνος πού ‘ρχεται γουρλής κι ευλογημένος,
μ’ αγάπη, υγεία, προκοπή ας είναι φορτωμένος!
Ευχές(για Χρόνια πολλά) με μαντινάδες
Χρόνια Πολλά σε μια ψυχή γεμάτη καλοσύνη που αξίζει ο θεός μόμο χαρές ν δίνει !!!!
Στα 80 πορπατείς στα 100 να φθάσεις τότε να σκεφτείς αν πρέπει να γεράσεις !!!
«Χρόνια πολλά και μια ευχή ξεχωριστή για σένα
να ζεις καλά για να περνώ και ‘γω ευτυχισμένα..»
Χρόνια πολλά σου εύχομαι για τα γενέθλια σου
και να σου στέλνει ο θεός ότι ποθεί η καρδιά σου.»
Θα στείλω αηδόνια του βουνού Πουλιά του παραδείσου
Για να σου πούν Χρόνια Πολλά Κι ότι ποθεί η ψυχή σου…»
Μην ξαφνιαστείς αν αισθανθείς την σκέψη μου κοντά σου
χρόνια πολλά ήρθε να σου πει για τα γενέθλια σου»
«Χρόνια πολλά σου εύχομαι, μέσα από την καρδιά μου,
και όσα γενέθλια έρχονται, να τα περνάς κοντά μου.»
χρόνια πολλά σε μια ψυχή γεμάτη καλοσύνη
που ο θεός μόνο χαρές αξίζει να της δίνει»
Χρονια πολλα, πολλές χαρές, καημό να μη γνωρίσεις
κι ότι στ’ αλήθεια επιθυμείς, γρήγορα ν’ αποκτήσεις!!!!!!!!!!!!!!»
«Με ταχυδρόμο την καρδιά, γράμμα τη σκέψη κάνω,
στέλνω τα χρόνια μου πολλά, σε φίλους που δε φτάνω. »
Χρόνια πολλά ακριβέ μου, να ζήσεις χίλια χρόνια
μαζί σου μια ζωή, αντέχω και τα χιόνια.
Να είσαι ψυχούλα μου πάντοτε με υγεία
και στα βαθειά γεράματα με σθένος και σοφία
σαν έρθουν χρόνια δύσκολα
να τα περνάς με θάρρος
για σένα, να ναι πάντα ελαφρύ
το πιο μεγάλο βάρος
Χρόνια πολλά σου εύχομαι
αμέτρητα σαν αστερία
και μια ζωή γλυκιά να ζεις
ζωή καραμέλωνα
Όλοι σου λεν χρόνια πολλά
να τα εκατοστίσεις,
να ‘χεις υγεία και χαρά
ποτέ να μη δακρύσεις!
Κάποιοι σου γράφουν ποιήματα παρμένα από βιβλία
Κάποιοι γράφουν τρείς ευχές «ΠΛΟΥΤΗ,ΧΑΡΑ,ΥΓΕΙΑ»!
Μα εγώ που ξέρω τι ζητάς στον κόσμο τι γυρεύεις
Εύχομαι να σ’αγαπούν αυτοί που εσύ λατρεύεις!
Δημήτρη μου χρόνια σου πολλά κι όλο χαρές μακάρι,
να “χεις του συνονόματου Αη Δημητρού τη χάρη
…
Χρόνια Πολλά Δημήτρη μου καλά κι ευτυχισμένα
ρόδα και τριαντάφυλλα στο διάβα σου στρωμένα
…
Θα στείλω αηδόνια Μήτσο μου πουλιά του παραδείσου
για να σου πουν χρόνια πολλά κι ό,τι ποθεί η ψυχή σου
…
Σου εύχομαι Μιμίκα μου πάντα χαρές και γέλιο
κι η ευτυχία να γενεί στο σπίτι σου θεμέλιο
…
Φεγγάρι από τον κήπο μου όλα τα ρόδα κόψε
στη Δημητρούλα να τα πάς απού γιορτάζει απόψε
…
Χρόνια πολλά σου εύχομαι καλέ μου φίλε Μίμη
και αν έχεις πόνους στην καρδιά η ευχή μου να στσι σβήνει
…
Είστε μ’ αυτό το όνομα πολλοί παναθεμά σας
Μήτσοι εσείς να ‘στε καλά κι ό,τι ποθεί η καρδιά σας
…
Πέντε ρωσίδες Μήτσο μου στο σπίτι σου θα στείλω
για να σου κάνουνε ένα ΣΠΑ δώρο από “να φίλο
…
Δήμητρα χρόνια σου πολλά και πιο καλά από τ” άλλα,
μπουλαματζέ να “χεις χαρές μα πίκρες στάλα στάλα
…
Χρόνια πολλά Δημήτρη μου εύχομαι στη γιορτή σου
να “σαι καλά να χαίρουνται οι φίλοι κι οι δικοί σου
…
Απόσταγμα τσ” αγάπης μου σου στέλνω στη γιορτή σου
να το “χεις Δημητρούλα μου, βάλσαμο στην ψυχή σου!
…
Χρόνια Πολλά σου εύχομαι λεβέντη φίλε Μήτσο
είμαι μακριά όμως εσύ απόψε έξω ρίξτο
…
Χρόνια πολλά Δημήτρη μου και πιο καλά “πο τ” άλλα
καταρρακτώδεις τσι χαρές μα πίκρες στάλα στάλα
…
Χρόνια πολλά σου εύχομαι Δημήτρη στη γιορτή σου
κι όλα του κόσμου τα καλά να ρθούνε στη ζωή σου
…
Δημήτρη χρόνια σου πολλά καλά κι ευτυχισμένα
να ζεις σαν τα ψηλά βουνά τ” άσπρα και χιονισμένα
…
Ότι τα μάτια αναζητούν κι ό,τι ποθεί η ψυχή σου
να γίνουν δώρα απ” το Θεό Δήμητρα στη γιορτή σου
…
Απόσταγμα τσ αγάπης μου σου στέλνω στη γιορτή σου
με μπουκαλάκι Μήτσο μου βάλσαμο στην ψυχή σου
…
Δημήτρη χρόνια σου πολλά χαμόγελα και υγεία
και να σε γυροφέρνουνε χαρές και ευτυχία
ΑΓΑΠΗΣ:
Μπορεί μονάχα μια στιγμή , μάθια ν’’ ανταμωθούνε
Και να περάσει μια ζωή , να μη λησμονηθούνε…
Ήθελα να’ μουνα κρασί , γλυκό , παλιό να πίνεις
σε κάθε μου σταλαγμαθιά , φιλάκι να μου δίνεις.
Μόνο εκείνος π ‘ αγαπά μπορεί να το πιστέψει
πως της αγάπης ο καημός, τη σταματά τη σκέψει.
Ούλα τ’ αστέρια τ’ ουρανού να ‘ναι χαρές για σένα !
Κι ούλες οι στάλες τση βροχής, χρόνια ευτυχισμένα!
Χαλάλι σου η σκέψη μου είναι για μένα ξένη !
Αιχμάλωτη τα μάθια σου , τη έχουνε πιασμένη.
Ποιος είδε τέθοιο πόλεμο, ως κάνουνε τα μάθια !
Δίχως μαχαίρια κα σπαθιά, ωα γίνονται κομάθια…
Πίσα σκοτάδ’ η σκέψη μου κι άστρο η θύμησή σου ,
Κι οι γι ώρες μοσχομύριστες, όντε βρεθώ μαζί σου !
Μόνο εκείνος π’ αγαπά, μπορεί να το πιστέψει
Πως της αγάπης ο καημός, τη σταματά τη σκέψη.
Θυμώνεις μου , μα σ’ αγαπώ , γιατ’ ο θυμός σου σβήνει
όταν το χάδι μου σε βρει , τίποτε δεν αφήνει!..
Σκάλα θα γίνω ν’ ανεβείς , γιοφύρι να περάσεις
και μονοπάτι να διαβείς , πηγή να ξεδιψάσεις.
Μέσα στα φίλα τση καρδιάς έχω τη ζωγραφιά σου ,
κι έχω με γράμματα χρυσά γραμμένο τα’ όνομα σου.
Όνε στη σκέψη μού’ ρχεσαι, αγριολούλουδό μου,
Γέλιο στα χείλη γίνεσαι, δάκρυ στο μάγουλο μου…
Ο ουρανός για ομορφιά τη νύχτα ‘χει τ’ αστέρια.
Κι εγώ ‘χω σένα αγάπη μου , μέσα στα δυο μου χέρια!
Να σε ξεχάσω προσπαθώ , κι άμα το κατορθώσω,
σ’ άλλη αγάπη την καρδιά, δεν πρόκειται να δώσω!
Είν’ η αγάπη θύελλα , και ξαστεριά και μπόρα.
Στη μπόρα κάνε ‘πομονή , στη ξαστεριά προχώρα.
Για σένα κλαίω και πονώ και βαριαναστενάζω!
Μα τέθοιο πόνο με χαρές, χιλιάδες δεν αλλάζω..
Αν κουραστείς να μ’ αγαπάς, χίλιες φορές μ’ αρνήσου,
παρά να μένεις δίπλα μου , χωρίς τη θέλησή σου.
Απάντηση:
Αν αρνηθώ τη σκέψη μου και την αναπνοή μου,
Θα πάψει πια να ζητά ,κι εσένα η θέληση μου.
Το γέλιο σου ‘ναι γέλιο μου κι ο πόνος σου καημός μου,
Κι η σκέψη μου απάνω σου, μέρα και νύχτα φως μου!
Όντε σε δω στον ύπνο μου, με τα’ όνειρο τα βάνω
Γιατί ξυπνώ από χαρά, μου φεύγεις και σε χάνω..
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΑΤΑ – ΦΙΛΟΦΡΟΝΗΣΕΙΣ
Καλωσορίζω τον ανθό απού ΄ρθε και μυρίζει !
Και οι μυρωδιές του ΄ναι πολλές και ποιος τσι νταγιαντίζει.
Αμέντε φίλοι στο καλό και στη καλή την ώρα !
Και να γεμίσ’ η στράτα σας, τραντάφυλλα και ρόδα!
Χιλια καλώς την έφερες , τη συντροφιά μ’ αέρα !
Ήτανε νύχτα κι έφεξε, σκοτάδι κι ήρθε μέρα !
Δεν έχει γούστο ο γλετζές , δεν έχει νοστιμάδα ,
α-δεν αρχίσει ο Μανόλης να πει μια μαντινάδα.
Σιγά σιγά τα μάθια μου, με τρόπο τα σηκώνω
Και βλέπω την παρέα μας και την καμαρώνω.
Δεν είχα τη διάθεση εγώ να τραγουδήσω
Μα η παρέα μ΄ έκανε κι εμένα ν΄ αρχινήσω .
Τραγούδιε μου να τραγουδώ να λεμέ μαντινάδες ,
μ΄ αυτές δε τζ΄ αγοράζουμε , δε δίνουμε παράδες.
Εις την παρέα τούτηνέ όποιος θα βρει ψεγάδι
Θα βρει και στο νερό, πού ΄ναι στ΄ Αποπηγάδι.
Χίλια καλώς ορίσατε οι φίλοι κι οι δικοί μου!
Κι α δε χωρούν στο σπίτι μου , πάνω στην κεφαλή μου !
Απάντηση :
Στη κεφαλή δεν βγαίνουμε , γιατί θα γκρεμιστούμε !
Σηκώστε τα ποτήρια σας σ’ υγεία να σας πούμε !
Χίλια καλώς το βρήκαμε του φίλου μας το σπίτι ,
απού’ χε τον Αυγερινό και τον Αποσπερίτη.
Ποία μαντινάδα να σου πω για τα πολλά σου κάλη !
Και ποια μπορεί τόσ’ ομορφιά και μυρωδιά να βγάλει!
Μόνο το γέλιο τα’ Άνοιξης , με το δικό σου μοιάζει !
Γι’ αυτό θωρώ , όντε γελάς , την εποχή ν’ αλλάζει..
Στ’ άσπρα καλή μου ντύθηκες κι εστάθηκες ομπρός μου
Κι έγινες ήλιος κι έχασα για μια στιγμή το φως μου !
Μ’ αρέσ’ η βιόλα σε γκρεμό και δέτη να φυτρώνει
Κι όχι σε γλάστρα, όποιος περνά, το χέρι του ν’ απλώνει…
Λουλούδι που μαράθηκε , ποτέ μη το λυπάσαι.
Τ’ άρωμα που σου χάρισε, να ζεις να το και να θυμάσαι…
Όσο κι αν δέρνει άνεμος, τη θάλασσα κι αφρίζει,
πάλι γαέρνει ξαστεριά, πάλι γαλήνη αρχίζει !..
Ακλούθα μου τσι πέρδικες , να μάθεις να ξαμώνεις
γιατ’ είσ’ ακόμη ατζαμής κα πράμα δεν σκοτώνεις!..
Απάντηση
Θα σ΄ακλουθώ τσι πέρδικες , να κάθομαι πιο πέρα,
Για να μετρώ τσι μπαλωθιές, που παίζεις στο αέρα…
ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ – ΛΕΒΕΝΤΙΑΣ
Απού’ναι νιος και δε πετά, σαν του βοριά τα νέφη,
Ήντα τη θέλει τη ζωή. Στον κόσμο να την έχει !….
Όποιος δεν είναι μερακλής, πρέπει του να πεθάνει !
Γιατί στον κόσμο τούτονέ , μόνο τον τόπο πιάνει…
Μοίρα μ’ εκαταδίκασες , μα δε σ΄υπολογίζω.
Εσύ μου στέλνεις βάσανα,μα’ γω μ’ αυτά γλεντίζω !
Φτερά δεν έχω να πετώ, πάντα ψηλά όμως θα’ μαι..
Γατί δεν έχτισα ποτέ, τα όνειρα μου χάμαι…
Καράβι κάνω την καρδιά, την παθυμιά κατάρτι
και καπετάνιο βάνω του το νου μου τον αντάρτη !
Εγώ’ μαι τση βροντής παιδί και τσ’ αστραπής εγγόνι.
Σα θέλω αστράφτει και βροντά, σα θέλω ρίχνει χιόνι..
Εγώ’ μαι κείνο το πουλί, που στη φωθιά σιμώνει.
Καιγεταυ, στάχτη γίνεται, μα πάλι ξανανιώνει !
Στο μεταρίζι τσ’ αθρωπιάς , και τση τιμής το χρέος
εκειά θα’ στέκω όρθιος κα ας είμ’ ο τελευταίος !..
Όποιος δεν είναι μερακλής και στ’ άρματα τεχνίτης,
Δε πρέπει του να κατοικεί, εις το νησί τση Κρήτης!.
Καράβι κάνε τη καρδία τη πεθυμία κατάρτι
Και καπετάνιο βάλε τση το νού σου τον αντάρτη
Ίσαμε να’ χεις μια πνοή δε θα το βάλεις κάτω
Γεννήθηκες να πολεμάς με τα’ άντρες των αρμάτων
Οι ευχές μας θα σ’ ακολουθούν σε κάθε πεταγμάσου
Γ’’ αυτό Μανόλη άνοιξε τα φτερά σου
Η κορυφή’ ναι κορυφή αν είναι και χονισμένη
το βράχο δέρν’ η θάλασσα μα πάντα βράχος μένει
ΑΛΛΕΣ:
Ασπροστρογγυλοπρόσωπη και ροδομαγουλάτη !
Τσι πέτρες κάνείς τρίμματα, μονάχα με το μάτι !
Χαρώ τη τη μυτούλα σου , τη πετροκοντυλάτη ,
απού την έχει ο έρωντας , κοντύλι του και γράφει.
Χαρώ τηνε τη γλώσσα σου, τη αηδονολαλούσα!
Που τηνε πήραν τα πουλιά , σκοπό και κελαηδούσα !
Φιλντισοδερματένια μου , φλουρί κωσταντινάτο!
Το λυγερό σου το κορμί , είν’ αρχοντιά γεμάτο !
Εις το λαιμό σου να’ μουνα, σταυρός μαλαματένιος!
Να ευλογώ το στήθος σου, το μαργαριταρένιο!
ΜΑΘΙΑ:
Σαν τη γλυκιά σου τη μαθιά , αλλού ποθές δεν είδα !
Να δίνει στ΄ όνειρο ζωή κι εις τη ζωή –ν- ελπίδα.
Κόρη μου μ’ από τα μάθια σου, διπλή σαΐτα βγαίνει!
Η μια μου παίρνει τη ζωή, κα γι’ άλλη μ’ ανασταίνει..
Χαρώ τα ‘γώ τα μάθια σου, πως τα ‘χεις μαθημένα !
Να κάνου’ πως θωρούν αλλού, μ’ αυτά θωρούν εμένα…
Χαρώ τα ‘γώ τα μαθιά σου, πως χαμηλοκοιτούνε !
Πως λαχταπούνε το φιλί, μα δεν τα’ ομολογούνε !
Τα μάθια σου δε μοιάζονε στα μάθια τα’ άλλου κόσμου !
Εκοίταξα τα μια φορά κι επήρανε το φως μου!
Αγάπα με, αρνήσου με, γή πες των αμαθιώ σου ,
Να μη με σαΐτεύγουνε, όντε περνώ’πο μπρος σου!
Δυο ήλοι με νταλώνουνε μα τα’ ουρανού δεν είναι..
Μόνό ‘ναι τα ματάκια σου, σγουρέ ξανθέ μου κρίνε !
Κάθε σου βλέμμ’ αγάπη μου, με φως του ήλιου μοιάζει !
Κι όντε στα μάθια με κοιτάς, μεσ’ στη καρδιά μου λιάζει..
Τα μάθια σου τα καστανά όντε στριφογυρίζουν,
θάνατό δίνουν ζωντανού, νεκρού ζωή χαρίζουν!
ΧΕΙΛΗ :
Κερήθρα τα χειλάκια σου και στάζουνε και μέλι
Και στω μαθιώ σου τσ’ ουρανούς , φτεροκοπούν αγγέλοι !
Τ’ αχείλι σου το κόκκινο, δώσε μου να φιλήσω !
Το πιο γλυκό κρασί να πιω, ποτέ να μη ξεμεθύσω!!
ΠΑΙΝΕΜΑΤΑ:
Εφτά’ τανε τα θάματα , στον κόσμο τον αρχαίο.
Μα’ συ’ σαι θάμα σύγχρονο, κι απ’ ούλα πιο ωραίο!
Δεν είχες γεννηθεί εσύ , κείνους τσι χρόνους φως μου.
Γι’ αυτό’ν’ εφτά κι όχι οχτώ, τα θάματα του κόσμου !
Ποια μαντινάδα να σου πω για τα πολλά σου κάλη !
Και ποια μπορεί τόσ’ ομορφιά και μυρωδιά να βγάλει!
Χαρώ σε’ κει που κάθεσαι και ροδοκοκκινίζεις!
Ρόδα και τριαντάφυλλα, απάνω μου σκορπίζεις!
ΔΙΑΦΟΡΕΣ :
Δεν δα σου πω χρόνια πολλά ευχή συνηθισμένη
Μα θα σου πω όπου κι αν πας χαρά να σ’ ανημένει
Αθάνατο νερό αν βρω θα το φιλώ για σένα
εγώ δεν πίνω πιες εσύ , που’ σαι η ζωή για μένα
Κι αθάνατο νερό να βρω δεν πίνω κι ας αποθάνω
άμα δε βρεις κ’ εσύ να πεις ίντα θα ζω να κάνω.
Για’ να πουλί εξόδεψα τα μπαρουτόσκαγα μου
και δα θωρώ τις πέρδικες και καίγεται η καρδιά μου.
Πέφτουν τα άστρα σα βροχή μα εγώ ευχές δε κάνω
γιατί το ξέρω ότι αγαπώ πάντοτε εγώ το χάνω.
Ζωή δεν είναι να ξυπνάς και να κοιμάσαι πάλι
ζωή είναι να γλεντάς όντα κοιμούνται οι άλλοι.
Μη με θωρείς μικρό μικρό γιατί θα μεγαλώσω
και θα σου παίξω μπαλοτία στη γη να σε ξαπλώσω
Σαν καταλάβει ο κερατάς τη γλύκα του κεράτου
μέλι και γάλα γίνεται με την νοικοκυρά του.
Ο άντρας δεν είναι ντροπή αν αγαπά και δέκα
είναι ντροπή τσης να αγαπά δυο άντρες μια γυναίκα.
Στη πόρτα του παραδείσου πάω να σ΄ ανήμενω
Και αν δεν σ΄ αφήσουνε να μπεις μήδε και γω δε
μπαίνω
Θωρώ τη μια κ’ είναι καλή την άλλη και μ’ αρέσει
Χρηστέ μου μάζεψε τις και βάλε με στη μέση.
Πάνω στη τάβλα το κρασί τους άντρες ξεχωρίζει
Τους μερακλήδες ξυπνά και τους άλλους τσι κοιμίζει.
Πίνε κρασί μα πρόσεχε αυτό να μη σε πίνει
Γιατί πληγές αγιάτρευτες αυτό αφήνει.
Λένε πως η καρδιά χτυπά για να μας στέλνει αίμα
Μα μένα φαίνεται χτυπά για φίλους σαν εσένα.
Τη λέξη σ’ αγαπώ την έχω καταργήσει
γιατί την είπα μια φορά και έχω πληγές γεμίσει
Όταν ο ήλιος δεν σε δει να σε ακτινοχαιδεύσει
Πάει με το παράπονο κ’ αυτός να βασιλεύσει
Φεγγάρι γράψε σ’ αγαπώ στον ουρανό απάνω
Που να το δει και να πειστεί πως χόρια της δεν κάνω
Φεύγεις μα δεν σ’ αναζητώ γιατί άντε χαράξει
παίρνει η αυγή τη θέση σου που μόνο αυτή σου μοιάζει
Μηδέν του κόσμου τ’ απαντά μηδέν τση γης τα πλούτη
Και απ’ το μηδέν ως το μεδέν είναι η ζωή ετούτη !
Τούτη η ζωή είναι όνειρο κι ώσπου να ξεδιαλύνει
Δεν προλαβαίνει ο άνθρωπός γιατί έχει πια πεθάνει !
Π.Σ.Σ.ΟΤΕ Περιφερειακό Τμήμα Χανίων 